ခြင်များရှိလျှင် နှလုံးသန်ကောင်ရှိနိုင်သည်။
နှလုံးသန်ကောင်ရောဂါသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်မွေးတိရစ္ဆာန်များ၏ ပြင်းထန်သောရောဂါဖြစ်သည်။ ရောဂါပိုးရှိသော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များမှာ ခွေးများ၊ ကြောင်များနှင့် ဖားများဖြစ်သည်။ သန်ကောင်ကြီးရင့်လာသောအခါတွင် ၎င်းသည် အဓိကအားဖြင့် တိရစ္ဆာန်များ၏ နှလုံး၊ အဆုတ်နှင့် ဆက်စပ်သော သွေးကြောများတွင် နေထိုင်သည်။ သန်ကောင်ကြီးပြင်းလာပြီး ရောဂါဖြစ်စေသောအခါတွင် ပြင်းထန်သောအဆုတ်ရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊ အခြားအင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းများ ဖြစ်လာနိုင်သည်။
Heartworm သည် ထူးဆန်းသောပိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ခွေး၊ ကြောင်နှင့် ကြောင်၊ ခွေးနှင့် ကြောင်ကြားတွင် တိုက်ရိုက်မကူးစက်နိုင်ပါ။ ကြားခံမှတဆင့် ကူးစက်စေရမည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် နှလုံးသန်ကောင်ရောဂါသည် ပြည်နယ် 50 လုံးတွင် ပျံ့နှံ့နေသော်လည်း အဓိကအားဖြင့် မက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့၊ မစ္စစ္စပီမြစ်ဝှမ်းနှင့် အခြားနေရာများတွင် ခြင်များစုပုံနေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းလုံးတွင် ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနေပြီး အချို့နေရာများတွင် ကူးစက်မှုနှုန်းမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။
ခွေးများသည် နှလုံးသန်ကောင်များ၏ အဆုံးစွန်သောအိမ်ရှင်ဖြစ်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခွေးများတွင်နေထိုင်သော နှလုံးသန်ကောင်များသာ မိတ်ဖွဲ့နိုင်ပြီး မျိုးဆက်ပွားနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် လူများသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များမှ နှလုံးသန်ကောင် ကူးစက်ခံရမည်မဟုတ်ပေ။ ရှားပါးသောကိစ္စများတွင်သာ ခြင်ကိုက်ခံရပြီးနောက် နှလုံးသန်ကောင်ကူးစက်ခံရနိုင်သည်။ သို့သော် လူများသည် အိမ်ရှင်မဟုတ်သောကြောင့် သားလောင်းများသည် နှလုံးနှင့် အဆုတ်သွေးကြောများသို့ မရွှေ့ပြောင်းမီ သေဆုံးလေ့ရှိသည်။
ခွေးများတွင် နှလုံးသန်ကောင်ကြီးထွားမှု
အရွယ်ရောက်ပြီးသော နှလုံးသန်ကောင်သည် ခွေးများ၏ နှလုံးသွေးကြောစနစ်တွင် နေထိုင်ပါသည်။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူအမျိုးသမီးများသည် မိုက်ခရိုဖလီးယားပိုးကို မွေးဖွားပေးကြပြီး မျိုးဥများသည် သွေးနှင့်အတူ အစိတ်အပိုင်းအသီးသီးသို့ စီးဆင်းသွားကြသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါ microfilariae များသည် ဆက်လက်မဖွံ့ဖြိုးနိုင်တော့ဘဲ ခြင်များရောက်ရှိရန် စောင့်ဆိုင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ ရောဂါပိုးရှိတဲ့ခွေးကို ခြင်ကိုက်တဲ့အခါ microfilariae လည်း ကူးစက်ပါတယ်။ လာမည့် 10-14 ရက်အတွင်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် အပူချိန် သင့်လျော်ပြီး ခြင်မသတ်ပါက၊ microfilariae သည် ကူးစက်နိုင်သော သားလောင်းအဖြစ်သို့ ပေါက်ရောက်ပြီး ခြင်များတွင် နေထိုင်ပါသည်။ ခြင်သည် အခြားခွေးကို ထပ်မံမကိုက်မချင်း ကိုက်ခြင်းဖြင့်သာ ကူးစက်နိုင်သော သားလောင်းများကို ခွေးထံသို့ ကူးစက်နိုင်သည်။
အရွယ်ရောက်ပြီးသော နှလုံးသန်ကောင်အဖြစ်သို့ ကူးစက်နိုင်သော သားလောင်းများ ကြီးထွားရန် ၆-၇ လ ကြာသည်။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူများသည် မိတ်လိုက်ကြပြီး၊ အမျိူးသမီးများသည် သံသရာတစ်ခုလုံးကို ပြီးမြောက်ရန် ခွေးသွေးထဲသို့ တစ်ဖန်ပြန်လွှတ်ကြသည်။ ခွေးများတွင် အရွယ်ရောက်ပြီးသော သန်ကောင်များ၏ သက်တမ်းသည် ၅-၇ နှစ်ခန့်ဖြစ်သည်။ အထီးများသည် အရှည် 10-15 စင်တီမီတာခန့်ရှိပြီး အမျိုးသမီးများသည် အရှည် 25-30 စင်တီမီတာရှိသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော ခွေးများတွင် နှလုံးသန်ကောင် ၁၅ ကောင်ခန့်ရှိပြီး ၂၅၀ အထိရှိသည်။ သန်ကောင်အရေအတွက်ကို ယေဘူယျအားဖြင့် တီကောင်ဝန်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။ သွေးစစ်ရန် စက်ကိရိယာများမှတစ်ဆင့် အန်တီဂျင်စစ်ဆေးမှုသည် ခွေးတွင် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အမျိုးသမီးအရေအတွက်ကို တိကျစွာသိရှိနိုင်ပြီး မိုက်ခရိုဖလီးယားစစ်ဆေးမှုသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသူများသာမက ခွေးတွင် သားလောင်းများပါရှိကြောင်း အတည်ပြုနိုင်သည်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နှလုံးသန်ကောင်စစ်ဆေးခြင်းအတွက် စံနှုန်းအချို့ရှိပါသည်- ခွေးအသက် 7 လအကြာတွင် နှလုံးသန်ကောင်စစ်ဆေးခြင်းကို စတင်နိုင်သည်၊ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များသည် နှလုံးသန်ကောင်ကိုကာကွယ်ရန် နောက်ဆုံးအချိန်ကို မေ့လျော့နေကြပြီ; ခွေးများသည် အသုံးများသော နှလုံးသန်ကောင်ကာကွယ်ရေးဆေးများကို ပြောင်းလဲနေပါသည်။ မကြာသေးမီက၊ ကျွန်ုပ်သည် ကျွန်ုပ်၏ခွေးအား နှလုံးသန်ကောင်၏ဘုံနေရာသို့ ခေါ်ဆောင်သွားပါသည်။ ဒါမှမဟုတ် ခွေးကိုယ်တိုင်က နှလုံးသန်ကောင်ရဲ့ ဘုံဧရိယာမှာ နေထိုင်တယ်။ စစ်ဆေးပြီးနောက် နှလုံးရောဂါကာကွယ်ခြင်းကို စတင်မည်ဖြစ်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ခွေးများတွင် နှလုံးပိုးဝင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ခြင်း။
နှလုံးသန်ကောင်ရောဂါ၏ပြင်းထန်မှုသည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ သန်ကောင်အရေအတွက် (သန်ကောင်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး)၊ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကြာချိန်နှင့် ခွေးများ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကြံ့ခိုင်မှုနှင့် တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပိုးတွေများလေလေ၊ ပိုးဝင်တာကြာလေလေ၊ ခွေးလေးက ပိုသွက်လက် ကြံ့ခိုင်လေလေ၊ လက္ခဏာတွေက ပိုသိသာလေပါပဲ။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နှလုံးသန်ကောင်ရောဂါကို အဆင့်လေးဆင့် ခွဲခြားထားသည်။ အဆင့်အတန်းမြင့်လေ ရောဂါပိုပြင်းထန်လေဖြစ်သည်။
အဆင့် 1- ရံဖန်ရံခါ ချောင်းဆိုးခြင်းကဲ့သို့ လက္ခဏာမပြသော သို့မဟုတ် အပျော့စား လက္ခဏာများ။
အဆင့် 2- လှုပ်ရှားမှုပြီးနောက် မကြာခဏ ချောင်းဆိုးခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အပျော့စားမှ အလယ်အလတ် လက္ခဏာများ။
အဆင့် 3- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ဖျားနာခြင်း၊ အဆက်မပြတ် ချောင်းဆိုးခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သော လက္ခဏာများ။ အသက်ရှူရခက်ခြင်း နှင့် နှလုံးခုန်ရပ်ခြင်း လက္ခဏာများသည် အဖြစ်များပါသည်။ 2 နှင့် 3 cardiac filariasis အတန်းအတွက်၊ ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းတွင် နှလုံးနှင့် အဆုတ်ပြောင်းလဲမှုများကို အများအားဖြင့် တွေ့ရပါသည်။
အဆင့် 4- Vena cava syndrome ဟုလည်းလူသိများသည်။ သန်ကောင်များ၏ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးသည် အလွန်လေးလံသဖြင့် နှလုံးသို့ပြန်စီးဆင်းနေသောသွေးများကို သွေးကြောအတွင်းရှိ သန်ကောင်အများအပြားဖြင့် ပိတ်ဆို့ထားသည်။ Vena cava syndrome သည် အသက်အန္တရာယ်ရှိသည်။ နှလုံးသန်ကောင်ကို အမြန်ခွဲစိတ် ခွဲစိတ်ကုသခြင်းသည် တစ်ခုတည်းသော ကုထုံးဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်ခြင်းသည် အန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်မှုလုပ်ရင်တောင် Vena cava Syndrome ရှိတဲ့ ခွေးအများစုဟာ နောက်ဆုံးမှာ သေဆုံးသွားပါတယ်။
အဆင့် 1-3 ၏နှလုံးသန်ကောင်ကိုကုသရန်အတွက် melassomine dihydrochloride (ကုန်သွယ်မှုအမည် immicide နှင့် diroban) ကို ထိုးသွင်းနိုင်သည်ဟု FDA မှခွင့်ပြုထားသည်။ ဆေးဝါးသည် ကြီးမားသော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရှိပြီး အလုံးစုံ ကုသစရိတ်မှာ စျေးကြီးသည်။ မကြာခဏစစ်ဆေးမှုများ၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းနှင့် ဆေးထိုးခြင်းများ လိုအပ်ပါသည်။ microfilariae ကိုဖယ်ရှားရန်အတွက် FDA မှအတည်ပြုထားသောအခြားဆေးဝါး၊ ခွေးများအတွက်အားသာချက်များစွာ (imidacloprid နှင့် moxikeding) အမည်ရ "aiwalker" ။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် နှလုံးသန်ကောင်ကာကွယ်ရန် FDA မှ ထောက်ခံထားသော ဆေးဝါးအားလုံးသည် အရေပြားပေါ်တွင် လိမ်းထားသော အစက်များနှင့် ပါးစပ်ဆေးပြားများ (Ewok၊ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ကြီး၊ ခွေး Xinbao စသည်ဖြင့်) အပါအဝင်) ဆေးဝါးအားလုံးသည် နှလုံးသန်ကောင်ကို ကာကွယ်နိုင်သော်လည်း အရွယ်ရောက်ပြီးသူ နှလုံးသန်ကောင်များကို မသတ်နိုင်သောကြောင့် နှလုံးသန်ကောင်၊ အရွယ်ရောက်ပြီးသော နှလုံးသန်ကောင် ကူးစက်ခံထားရသော ခွေးများအတွက် ကာကွယ်ခြင်းသည် အန္တရာယ် သို့မဟုတ် အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ ခွေး၏သွေးထဲတွင် microfilaria ရှိနေပါက၊ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုအစီအမံများသည် microfilaria ၏ရုတ်တရက်သေဆုံးခြင်းသို့ ဦးတည်သွားစေပြီး တုံ့ပြန်မှုကဲ့သို့ တုန်လှုပ်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းမျိုးဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆရာဝန်များ၏ လမ်းညွှန်မှု နှင့် အကြံဥာဏ်များ အရ နှလုံးရောဂါ ကာကွယ်ရေး စမ်းသပ်မှုကို နှစ်စဉ် ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ "Worship Chong Shuang" သည် ချွန်ထက်သောအစွန်းရှိသော အင်းဆက်ပိုးမွှားသတ်ဆေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် microfilariae ကို တိုက်ရိုက်ပစ်မှတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ ခြင်အကိုက်ခံရခြင်းမှ ရှောင်ရှားရန်နှင့် အလယ်မှ ကူးစက်ခြင်းလိုင်းကို ဖြတ်တောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်၊ ၎င်းသည် အမှန်တကယ် ပိုမိုလုံခြုံပါသည်။
အခြေခံအားဖြင့် နှလုံးသန်ကောင်ရောဂါကို ကာကွယ်ခြင်းသည် ကုသခြင်းထက် ပိုအရေးကြီးပါသည်။ အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော နှလုံးသန်ကောင်များ၏ ကြီးထွားမှုသံသရာမှ မြင်တွေ့နိုင်သကဲ့သို့ ခြင်စိုက်ပျိုးခြင်းသည် အရေးကြီးဆုံးသော ဆက်စပ်မှုဖြစ်သည်။ ခြင်ကိုက်ခံရမှသာလျှင် ကျန်းမာရေးကို အာမခံနိုင်သည်။ ဆံပင်အရှည် ခွေးတွေအတွက် ပိုကောင်းပြီး ဆံပင်တိုတဲ့ ခွေးတွေက ပိုဂရုစိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။
စာတိုက်အချိန်- မတ်-၂၃-၂၀၂၂