အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များ အသုံးပြုသော ဆေးဝါးများ မှားယွင်းမှုကြောင့် အဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်ပွားမှုများ

01 ကြောင်အဆိပ်သင့်ခြင်း။

အင်တာနက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ သာမန်လူများအတွက် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုနှင့် အသိပညာများရရှိရန် နည်းလမ်းများသည် အားသာချက်များနှင့် အားနည်းချက်များ နှစ်မျိုးလုံး ပိုမိုရိုးရှင်းလာပါသည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်တွေနဲ့ မကြာခဏ စကားစမြည်ပြောတဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေကို ဆေးပေးတဲ့အခါ ရောဂါ ဒါမှမဟုတ် ဆေးအကြောင်းအသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကို သူတို့တကယ်မသိတာကို တွေ့ရတယ်။ အခြားသူတို့က ၎င်းတို့၏ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆေးများကို ပေးသည် သို့မဟုတ် ထိရောက်မှုရှိသည်ကို အွန်လိုင်းတွင်သာ တွေ့ကြသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် တူညီသောနည်းလမ်းကို အခြေခံ၍ ၎င်းတို့၏ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆေးများကို ပေးကြသည်။ ဒါက တကယ်ကို အန္တရာယ်ကြီးပါတယ်။

အွန်လိုင်းတွင် လူတိုင်းသည် မက်ဆေ့ချ်များကို ချန်ထားနိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် လူတိုင်းအတွက် မဖြစ်နိုင်ပါ။ မတူညီသောရောဂါများနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများသည် မတူညီသောရလဒ်များဆီသို့ ဦးတည်သွားဖွယ်ရှိပြီး အချို့သောပြင်းထန်သောရလဒ်များသည် ထင်ရှားပေါ်လွင်ခြင်းမရှိသေးပေ။ အခြားသူများမှာ ပြင်းထန်သော သို့မဟုတ် သေသည်အထိ ဖြစ်စေသော်လည်း ဆောင်းပါးရေးသားသူသည် အကြောင်းရင်းကို သေချာပေါက် မသိနိုင်ပါ။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များသည် ဆေးမှားသုံးသည့်အခြေအနေများကို မကြာခဏကြုံတွေ့ရပြီး အချို့သောဆေးရုံများတွင် မှားယွင်းသောဆေးကြောင့် ဆိုးရွားသောဖြစ်ရပ်များ ဖြစ်ပွားပါသည်။ ယနေ့တွင် ဆေးဝါးဘေးကင်းရေး၏ အရေးပါပုံကို ရှင်းပြရန် အမှန်တကယ်ဖြစ်ရပ်အချို့ကို အသုံးပြုပါမည်။

ကြောင်တွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့ အဖြစ်အများဆုံး မူးယစ်ဆေးဝါး အဆိပ်သင့်မှုကတော့ ဂျန်တာမီစင် (gentamicin) မှာ သံသယဖြစ်စရာ၊ ဒီဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေက များလွန်းပြီး သိသာထင်ရှားလွန်းတာကြောင့် မသုံးခဲပါဘူး။ သို့သော် ၎င်း၏ ပြင်းထန်သော ထိရောက်မှုနှင့် တိရစ္ဆာန်ဆရာဝန်များကြားတွင် လူကြိုက်များသော ဆေးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ အအေးမိခြင်းကြောင့် ကြောင်ရောင်ခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းလျှောခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်သည်ကို ဂရုတစိုက် ခွဲခြားရန် မလိုအပ်ပါ။ ဆေးထိုးရုံနဲ့ တစ်ရက်ကို ၃ရက်ဆက်တိုက် ထိုးပေးရုံနဲ့ ပြန်ကောင်းလာဖို့ များပါတယ်။ ဆေး၏ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများတွင် nephrotoxicity၊ ototoxicity၊ neuromuscular ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ အထူးသဖြင့် ယခင်ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များတွင် ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်းနှင့် sepsis တို့ဖြစ်သည်။ aminoglycoside ဆေးဝါးများ၏ nephrotoxicity နှင့် ototoxicity သည် ဆရာဝန်များအားလုံးတွင် လူသိများပြီး gentamicin သည် အခြားသော အလားတူဆေးများထက် အဆိပ်ပိုပါသည်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်က ကျွန်ုပ်သည် ရုတ်တရက် အကြိမ်များစွာ ဆက်တိုက် အော့အန်သွားသော ကြောင်တစ်ကောင်နှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်ကို သူတို့ရဲ့ ဆီးက နေ့တစ်ဝက်လောက် ပုံမှန်ဟုတ်မဟုတ် စစ်ဆေးခိုင်းပြီး အော့အန်တာနဲ့ အူလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဓာတ်ပုံရိုက်ခိုင်းပါတယ်။ သို့သော် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်သည် ရောဂါအတွက် စိုးရိမ်သဖြင့် ဆေးထိုးရန် ဒေသဆိုင်ရာ ဆေးရုံသို့ ပို့လိုက်ကြောင်း သိရသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ကြောင်သည် အားနည်းပြီး ထုံထိုင်းကာ မစားမသောက်၊ ဆီးမသွားနိုင်ဘဲ ဆက်အန်နေပါသည်။ ဇီဝဓာတုစစ်ဆေးရန် ဆေးရုံသို့ သွားသင့်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ စူးရှသောကျောက်ကပ်ပျက်ကွက်မှုကို မကုသရသေးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး တစ်နာရီအတွင်း သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ စစ်ဆေးမှုမရှိခြင်းနှင့် ဆေးဝါးများကို ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း မရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ဆေးရုံမှ ဝန်ခံရန် ငြင်းဆိုသော်လည်း ဆေးမှတ်တမ်းများ ပေးရန် ငြင်းဆိုထားသည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များသည် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးနေချိန်တွင် gentamicin ကိုအသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ရဲထံတိုင်ကြားပြီးနောက် ဆေးဝါးမှတ်တမ်းများကိုသာ လက်ခံရရှိပြီး 24 နာရီအတွင်း ယိုယွင်းပျက်စီးကာ သေဆုံးစေပါသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဒေသခံကျေးလက်စိုက်ပျိုးရေးဗျူရို၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုဖြင့် ဆေးရုံမှ ကုန်ကျစရိတ်များအတွက် လျော်ကြေးပေးခဲ့သည်။

02 ခွေးအဆိပ်သင့်ခြင်း။

အိမ်မွေးခွေးများတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် အတော်လေးကြီးမားသော ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ရှိပြီး ဆေးဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိသောကြောင့် အလွန်အမင်းအခြေအနေမဟုတ်ပါက ၎င်းတို့သည် အလွယ်တကူအဆိပ်သင့်မည်မဟုတ်ပေ။ ခွေးများတွင် အဖြစ်များဆုံး အဆိပ်သင့်မှု အမျိုးအစားများမှာ အင်းဆက်ပိုးမွှား သတ်ဆေး နှင့် အဖျားပျောက်ဆေး အဆိပ်သင့်ခြင်းကို လျှော့ချပေးသည်။ အင်းဆက်ပိုးသတ်ဆေး အဆိပ်သင့်မှုသည် ခွေးပေါက်လေးများ သို့မဟုတ် အလေးချိန်သေးငယ်သော ခွေးများတွင် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး မကြာခဏ ဆိုသလို ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ်သော အင်းဆက်ပိုးသတ်ဆေးများ၊ ပိုးသတ်ဆေးများ၊ သို့မဟုတ် ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ သောက်သုံးမှုများကြောင့် ခွေးများအတွက် ရေချိုးပေးခြင်းများ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ တကယ်တော့ ရှောင်ဖို့ဆိုတာ အရမ်းလွယ်ပါတယ်။ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော အမှတ်တံဆိပ်ကို ရွေးချယ်ပါ၊ ညွှန်ကြားချက်များကို တိကျစွာလိုက်နာပါ၊ ပမာဏကို တွက်ချက်ပြီး ဘေးကင်းစွာ အသုံးပြုပါ။

Antifebrile ဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်းသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များသည် အွန်လိုင်းတွင် ပို့စ်များကို ကျပန်းဖတ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်အများစုသည် ကြောင်များနှင့် ခွေးများ၏ ပုံမှန်အပူချိန်အကွာအဝေးနှင့် မရင်းနှီးသေးဘဲ၊ ၎င်းသည် လူ့အလေ့အထအပေါ် အခြေခံထားဆဲဖြစ်သည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆေးရုံများသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များ၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး အပိုငွေရှာနိုင်သည့်အရာများကို ထပ်မံရှင်းပြလိုခြင်းမရှိပါ။ ကြောင်များနှင့် ခွေးများ၏ ပုံမှန်ကိုယ်အပူချိန်သည် လူသားများထက် များစွာမြင့်မားသည်။ ကြောင်များနှင့် ခွေးများအတွက် ကျွန်ုပ်တို့၏ အဖျား 39 ဒီဂရီသည် ပုံမှန်ကိုယ်အပူချိန်တစ်ခုသာ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အချို့သော သူငယ်ချင်းများသည် အဖျားလျော့ဆေးများ အလျင်အမြန်သောက်ရန် ကြောက်ကြသော်လည်း အဖျားကျဆေးကို မသုံးကြဘဲ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် အလွန်နိမ့်ကျကာ အပူလွန်ကဲခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။ ဆေးလွန်သည်နှင့် ထပ်တူပင် ကြောက်စရာကောင်းသည်။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် Tylenol (acetaminophen) ဟုလည်းလူသိများသော acetaminophen သည် အသုံးအများဆုံးဆေးဖြစ်ကြောင်း အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်များက အွန်လိုင်းတွင်တွေ့မြင်ကြသည်။ ဆေးပြားတစ်ပြားသည် 650 မီလီဂရမ်ဖြစ်ပြီး ကြောင်နှင့် ခွေးများအတွက် အဆိပ်သင့်ပြီး သေဆုံးစေသည့် ကီလိုဂရမ်လျှင် 50 မီလီဂရမ်နှင့် ကီလိုဂရမ်လျှင် 200 မီလီဂရမ်တို့ ဖြစ်သည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များသည် အစာစားပြီး 1 နာရီအတွင်း ၎င်းကိုစုပ်ယူနိုင်ပြီး 6 နာရီအကြာတွင် အသားဝါခြင်း၊ သွေးခြေဥခြင်း၊ တက်ခြင်း၊ အာရုံကြောဆိုင်ရာလက္ခဏာများ၊ အော့အန်ခြင်း၊ နှာရည်ယိုခြင်း၊ အသက်ရှူမဝခြင်း၊ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့ကို ခံစားရလိမ့်မည်။

03 ဂီနီဝက်အဆိပ်သင့်ခြင်း။

ဂီနီဝက်များသည် မူးယစ်ဆေးဝါး အာရုံခံနိုင်စွမ်း အလွန်မြင့်မားပြီး ၎င်းတို့သုံးနိုင်သော ဘေးကင်းသော ဆေးအရေအတွက်မှာ ကြောင်များနှင့် ခွေးများထက် များစွာနည်းပါသည်။ ဂီနီဝက်တွေကို အချိန်အတော်ကြာ ထိန်းကျောင်းထားတဲ့ အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန် ပိုင်ရှင်တွေဟာ ဒါကို သတိပြုမိပေမယ့် အသစ်ပေါက်ဖွားလာတဲ့ သူငယ်ချင်းအချို့အတွက်တော့ အမှားလုပ်မိဖို့ လွယ်ကူပါတယ်။ မမှန်ကန်သောအချက်အလက်များ၏ရင်းမြစ်များသည် အများအားဖြင့် အွန်လိုင်းပို့စ်များဖြစ်ကြပြီး အချို့သော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆရာဝန်များပင်လျှင် ကြောင်နှင့် ခွေးများကို ကုသရာတွင် ၎င်းတို့၏အတွေ့အကြုံကို အသုံးပြုကာ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များနှင့် ထိတွေ့ခဲ့ဖူးသည့် အိမ်မွေးဆရာဝန်များပင် ရှိသေးသည်။ အဆိပ်ခတ်ပြီးနောက် ဂီနီဝက်များ၏ ရှင်သန်မှုနှုန်းသည် ကုသရန်နည်းလမ်းမရှိသောကြောင့် ၎င်းအား ထိန်းညှိရန်သာ ကြိုးစားပြီး ၎င်းတို့၏ကံကြမ္မာကို မြင်နိုင်သည်။

ဂီနီဝက်များတွင် အဖြစ်အများဆုံး ဆေးဝါးအဆိပ်သင့်မှုမှာ ပဋိဇီဝဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်းနှင့် အအေးမိဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဂီနီဝက်များ အသုံးပြုနိုင်သော ဘုံပဋိဇီဝဆေး ၁၀ မျိုးခန့်သာရှိသည်။ ထိုးဆေး ၃ ကြိမ်နှင့် အဆင့်နိမ့်ဆေး ၂ လုံးမှလွဲ၍ နေ့စဉ်အသက်တာတွင် azithromycin၊ doxycycline၊ enrofloxacin၊ metronidazole နှင့် trimethoprim sulfamethoxazole အပါအဝင် ဆေးဝါး ၅ မျိုးကိုသာ နေ့စဉ်ဘဝတွင် အသုံးပြုပါသည်။ ဤဆေးတစ်ခုစီတိုင်းတွင် သီးခြားရောဂါနှင့် ဆိုးရွားသော တုံ့ပြန်မှုများပါရှိပြီး ခွဲခြား၍မသုံးစွဲသင့်ပါ။ ဂီနီဝက်များအတွင်း၌ အသုံးမပြုနိုင်သော ပထမဆုံး ပဋိဇီဝဆေးမှာ amoxicillin ဖြစ်သည်၊ သို့သော် ၎င်းသည် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆရာဝန်အများစု၏ အကြိုက်ဆုံးဆေးဖြစ်သည်။ မြက်စားနေစဉ် မြက်မှုန့်၏ နှိုးဆွမှုကြောင့် မကြာခဏ နှာချေခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည့် မူလရောဂါကင်းသည့် ဂီနီဝက်တစ်ကောင်ကို တွေ့ဖူးသည်။ ဓာတ်မှန်ရိုက်ပြီးနောက် နှလုံး၊ အဆုတ်နှင့် လေပြွန်များသည် ပုံမှန်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ဆရာဝန်မှ Sunox ကို ဂီနီဝက်အား ရှောင်တခင် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ ဆေးသောက်ပြီးနောက် နောက်တစ်နေ့တွင် ဂီနီဝက်သည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထုံထိုင်းလာပြီး အစာစားချင်စိတ် လျော့နည်းလာသည်။ သုံးရက်မြောက်သောနေ့တွင် ဆရာဝန်နှင့်တွေ့သောအခါ အားနည်း၍ အစာမစားတော့ဘဲ… ကောင်းကင်ဘုံကို ရွေ့လျားသွားသော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာဖြစ်နိုင်သည်။ ဤသည်မှာ ကျွန်တော်မြင်ဖူးသမျှ အူလမ်းကြောင်း အဆိပ်ရှိသော guineaဝက်မျှသာဖြစ်ပြီး ဆေးရုံမှလည်း လျော်ကြေးပေးခဲ့ပါသည်။

အရေပြားရောဂါအတွက် လိမ်းဆေးများသည် မကြာခဏဆိုသလို ဂီနီဝက်အဆိပ်သင့်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကာ ၎င်းတို့သည် အိုင်အိုဒင်း၊ အရက်၊ erythromycin မွှေးပျံ့ခြင်းနှင့် အချို့သော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် အရေပြားရောဂါများအတွက် ကြော်ငြာများတွင် အကြံပြုလေ့ရှိသော အဆိပ်သင့်ဆုံးဆေးများဖြစ်သည်။ ဂီနီဝက်တွေ သေဖို့ သေချာပေါက်ဖြစ်မယ်လို့ မပြောနိုင်ပေမယ့် သေဆုံးနိုင်ခြေက အရမ်းများတယ်။ ယခုလတွင်၊ ဂီနီဝက်သည် အရေပြားရောဂါကို ခံစားခဲ့ရသည်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်သည် အင်တာနက်တွင် မိတ်ဆက်လေ့ရှိသည့် ကြောင်များနှင့် ခွေးများအသုံးပြုလေ့ရှိသည့် ဖြန်းဆေးကို နားထောင်ခဲ့ပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် တက်ခြင်းများဖြင့် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။

နောက်ဆုံးအနေဖြင့်၊ အအေးမိသောဆေးသည် ဂီနီဝက်များအတွက် အလွန်အထိခိုက်မခံကြောင်း မှတ်သားထားသင့်ပြီး ဆေးဝါးအားလုံးကို ရေရှည်ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုများနှင့် ကျယ်ပြန့်သောဒေတာများပြီးနောက် အကျဉ်းချုံးဖော်ပြသင့်သည်။ ဆေးမှားသုံးတဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်တွေက အအေးမိရောဂါလို့ ခေါ်တဲ့ လက္ခဏာတွေကို စာအုပ်ထဲမှာ တွေ့ဖူးပြီး အအေးမိတဲ့ granules၊ houttuynia granules နဲ့ ကလေးတွေရဲ့ aminophen နဲ့ yellow amine လိုမျိုး ဆေးဝါးတွေ သောက်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မကြာခဏ ကြားရပါတယ်။ ဆေးသောက်ရင်တောင် အာနိသင်မရှိဘူး၊ ဒီဆေးတွေကို အပြည့်အဝစမ်းသပ်ပြီး ထိရောက်မှုရှိကြောင်း သက်သေမပြထားဘူးလို့ သူတို့က ပြောပြပါတယ်။ ထို့အပြင်၊ ၎င်းတို့ကိုယူပြီးနောက် ဂီနီဝက်များ သေဆုံးလေ့ရှိသည်ကို ကျွန်ုပ်ကြုံတွေ့ရတတ်သည်။ Houttuynia cordata ကို guinea ဝက်များတွင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါများကို ကာကွယ်ရန် အသားငါးမွေးမြူရေးခြံများတွင် အမှန်တကယ်အသုံးပြုသော်လည်း Houttuynia cordata နှင့် Houttuynia cordata granules များ၏ ပါဝင်ပစ္စည်းများမှာ ကွဲပြားကြောင်း သင်သတိပြုသင့်သည်။ မနေ့က မနေ့တုန်းကတော့ အအေးမိဆေး သုံးချောင်းပေးခဲ့တဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ပိုင်ရှင်နဲ့ တွေ့တယ်။ ပို့စ်အရ တစ်ကြိမ်လျှင် ၁ ဂရမ် ပေးသည်။ ဂီနီဝက်တွေ ဆေးသောက်တဲ့အခါ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်တဲ့ နိယာမရှိလား။ စမ်းသပ်မှုအရ 50 မီလီဂရမ်သာ သောက်ရပြီး သေစေသောဆေးသည် အဆ 20 ပိုများသည်။ မနက်ခင်းမှာ အစာမစားဘဲ နေ့လည်မှာ အရွက်တွေထွက်တယ်။

အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဆေးများသည် ဆေးဝါးစံချိန်စံညွှန်းများ၊ ရောဂါလက္ခဏာပြသောဆေးဝါးများ၊ အချိန်မီဆေးသောက်ခြင်းနှင့် ခွဲခြားမဆက်ဆံဘဲအသုံးပြုခြင်းကြောင့် အသေးစားရောဂါများကို ပြင်းထန်သောရောဂါများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။